Ο τουρισμός της κρουαζιέρας

Ισμήνη Μώρου

Εισήγηση στην ημερίδα της ΔΗΜΑΡ Ηλείας με θέμα

«Κατάκωλο: Το λιμάνι και οι προοπτικές του»

Πύργος, 23 Φεβρουαρίου 2013

 Η ΔΗΜΑΡ  ως το κόμμα εκείνο που αναγνωρίζει την ανάπτυξη όχι απλά σαν θεωρία αλλά σαν πράξη , σαν μια πολιτική  πρακτική που δίνει  την ώθηση προς τα μπρός, αντιμετωπίζει τον τουρισμό  και τις μορφές του σαν  κεντρικό μοχλό  μιας ανάπτυξης που ενέχει την εξέλιξη, την ποιότητα ,τον σεβασμό στον άνθρωπο, στο περιβάλλον και βεβαίως την οικονομική ανάκαμψη.

Οι άνθρωποι της ΔΗΜΑΡ  με τεχνογνωσία , επιμονή συνεχίζουμε να εργαζόμαστε , προκειμένου ο τουρισμός στη χώρα μας να πάρει μια άλλη μορφή ανανεωτική, ποιοτική,  εναλλακτική ασφαλή και θεωρούμε ότι ο Τουρισμός αφορά ολόκληρο το κοινωνικό σώμα  επηρεάζοντας την καθημερινή ζωή των πολιτών εφ΄όσον 1 στους 5 Έλληνες ζουν και υπάρχουν άμεσα η έμμεσα από τον Τουρισμό, διαμορφώνοντας  τις σχέσεις μεταξύ των πολιτών της χώρας μας, αλλά και τις  σχέσεις με τους φορείς της εξουσίας -αλλά ακόμα  και τις σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και των άλλων  χωρών του κόσμου.

Αυτή η προσπάθεια δικαιολογεί και την παρουσία μας εδώ σήμερα για να προσεγγίσουμε και τα τουριστικά θέματα της Ηλείας με κυρίαρχο θέμα αυτό της κρουαζιέρας.

Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ του χθες και του σήμερα στην περιήγηση, στον τουρισμό είναι μεγάλη. Χθες μιλούσαμε για περιηγητές, εύπορους λάτρεις του πολιτισμού μας. Σήμερα μιλάμε για επισκέπτες, που μέσα στα πλαίσια της έλλειψης  χρόνου αναζητούν αναψυχή, ξεκούραση, γρήγορες προσλαμβάνουσες εικόνες, γρήγορες γνώσεις.

Τις δυο τελευταίες δεκαετίες ο θαλάσσιος τουρισμός που στη πραγματικότητα έχει μεγάλη ιστορία, και ως τέτοιος ορίζεται  η κρουαζιέρα  αλλά και το γιωτιν , μέσα από την ταχύτατη εξέλιξη τους  δεν είναι κάτι που επιβλήθηκε στους επισκέπτες της χώρας μας, αλλά είναι αντανάκλαση του τρόπου που διάγεται ο καθ΄ ημέραν βίος μας διεθνώς. Είναι ένα είδος κατανάλωσης. Καταναλώνω αποστάσεις, φαγητό, θέα, συντροφιά  και γνώσεις χωρίς να κουνηθώ από την θέση μου. Δεν με ενδιαφέρει που παρέχονται αυτά αρκεί να είναι σε τιμή προσιτή, ανταποδοτικά  και όλα συγκεντρωμένα γύρω μου. Και είναι σημαντικό να γνωρίζουμε κάτω από ποιες συνήθειες κοινωνικές, οικονομικές και ψυχολογικές αναπτύσσεται σήμερα ο θαλάσσιος τουρισμός και η κρουαζιέρα και να γνωρίζουμε ότι αυτός  ο τρόπος περιήγησης  δείχνει την σημερινή φάση των κοινωνιών και τον τρόπο του ζην, KAI ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ προκειμένου να καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα και κυρίως προκειμένου να ανταποκριθούμε.

Και μπορούμε να το αναλύσουμε και πρέπει να το γνωρίζουμε, αλλά αυτό δεν είναι δουλειά της ασκούμενης τουριστικής πολιτικής. Αντικείμενο της δικής μας τουριστικής πολιτικής είναι  να  διαχειριστούμε αυτήν την μορφή του γρήγορου και εν προκειμένω θαλάσσιου τουρισμού, και να τον ελέγξουμε ως προς την ποιότητα του και την ανάπτυξη του.

Ως πρώτο λοιπόν θέμα για την ανάπτυξη αυτής της μορφής του Τουρισμού, δηλαδή της κρουαζιέρας στο Κατάκωλο, είναι το θέμα της έρευνας, με την έννοια ότι η έρευνα είναι ένα εργαλείο πολιτικής  και ότι μέσα από την έρευνα καταλήγουμε στα δέοντα, δηλαδή σε αυτά που θα πρέπει να γίνουν ή καλύτερα να κάνουμε όλοι μαζί-  γιατί  αυτό που δεν θέλουμε να συμβεί είναι να αφήνουμε να «τσουλάει» η κρουαζιέρα στην τύχη της, πολιτική που ασκήθηκε κατά κόρον τα προηγούμενα χρόνια.

Είναι βέβαιο ότι ο διεθνής ανταγωνισμός  επιβάλλει να διερευνηθούν οι ανάγκες και οι προσδοκίες των επισκεπτών της κρουαζιέρας αλλά και των εμπλεκόμενων παραγόντων ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, που επηρεάζουν το βαθμό ελκυστικότητας του προορισμού κρουαζιέρας και συγκεκριμένα του Κατάκωλου.

Κι επειδή επιστήμη χωρίς έρευνα δεν υπάρχει και ο Τουρισμός είναι πλέον επιστήμη, δύσκολη και περίπλοκη, θα σταθώ για δυο λεπτά στο κομμάτι της έρευνας που έχει δυο σκέλη:

1 . Ποσοτική Έρευνα: έχει να κάνει με τα στατιστικά στοιχεία  και μας επιτρέπουν να δούμε την όλη εικόνα των επισκεπτών στο Κατάκωλο.

Στόχος της ποσοτική έρευνας είναι η συγκέντρωση στοιχείων , και κατά συνέπεια  η διατύπωση συμπερασμάτων και η δημιουργία  νέων στόχων με βάση τους αριθμούς.

2. Ποιοτική Έρευνα: αυτό το σκέλος που αφορά την ποιοτική έρευνα είναι και το πιο περίπλοκο γιατί έχει σχέση με την μελέτη των αιτιών της  άποψης και συμπεριφοράς των επισκεπτών. Κι αυτή ή άποψη και η συμπεριφορά των επισκεπτών καθορίζεται  από την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών και έχει σχέση με πολλούς παράγοντες όπως :

• Με τους τουριστικούς πράκτορες της περιοχής  του Κατάκωλου που ασχολούνται με την κρουαζιέρα
• Με την οργάνωση των εκδρομών
• Με τους ξεναγούς
• Με τα παρεχόμενα τουριστικά προϊόντα και την αναγκαιότητα δημιουργίας  νέων.
• Με την όλη στάση και συμπεριφορά των εργαζομένων που εμπλέκονται με την κρουαζιέρα όπως οδηγοί ταχι, λεωφορείων, καταστηματάρχες, εστιάτορες κλπ.
• Με την εξυπηρέτηση του πλοίου
• Με τα έργα υποδομής στο λιμάνι του Κατάκωλου αλλά και στους επισκέψιμους χώρους είτε αρχαιολογικούς είτε στην πόλη ή στην ευρύτερη περιοχή.

Και δεν πρέπει να σταθούμε άλλο χρόνο στη έρευνα που  θεωρείται μεν σημαντικό εργαλείο, αλλά που εξ όσων γνωρίζω και με την βοήθεια των λιμενικών αρχών του Κατάκωλου είναι ήδη εμπεριστατωμένη- αλλά  να περάσουμε στην δυναμική  ανάπτυξης της κρουαζιέρας  αλλά και του λιμανιού στο Κατάκωλο.

Η Δημοκρατική Αριστερά δεν πιστεύει  σε αναχρονιστικές μεθόδους δεν υποστηρίζει ούτε την επιστροφή ούτε την παραμονή μας στο παρελθόν.

Εμείς βλέπουμε μπροστά μας ένα ανανεωμένο λιμάνι και μια ανασκευασμένη μαρίνα στο Κατάκωλο  και την αξιοποίηση του λιμανιού μέσω της διαδικασίας που ορίζεται από το ΤΑΙΠΕΔ.

Σε εμάς δεν αρκούν τα  45 - 60 εκατομμύρια ΕΥΡΩ έσοδα  από τα οποία το 70% διαχέεται στην τοπική οικονομία. Γιατί γνωρίζουμε ότι αυτά τα οφέλη μπορούν να πολλαπλασιαστούν  Τα οφέλη αυτά και ή δυναμική ανάπτυξης που έχουν,  αποκτούν μεγαλύτερη σημασία στις σημερινές συνθήκες της οικονομικής κρίσης. Και ακόμα μεγαλύτερη σημασία γιατί θα είναι προς όφελος  της κοινωνίας και της Ανάπτυξης.

Σ’ ένα λιμάνι σαν του Κατάκωλου το οποίο ορίζεται ως η γέφυρα που συνδέει το Νοτιοδυτικό κομμάτι της Ελλάδας με την Μεσόγειο, οι δυνατότητες προσέλκυσης ακόμα περισσότερων πλοίων  αλλά και ιδιωτικών σκαφών έχουν ήδη αυξητική δυναμική- αλλά οι περαιτέρω δυνατότητες ανάπτυξης είναι τεράστιες, κι εκεί πρέπει να επικεντρώσουμε το ενδιαφέρον μας και να καθορίσουμε τους τρόπους ανάπτυξης.

Και θα αναφερθώ σε 5  άξονες ΠΟΥ ΕΜΕΙΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ, πάνω στους οποίους πρέπει να κινηθούμε προκειμένου να αναπτύξουμε ΚΑΙ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΟΥΜΕ την κρουαζιέρα:

1.Νομοθετικό πλαίσιο: από μόνο του δεν μπορεί να προσελκύσει περισσότερα πλοία.  Όμως το να διευκολύνουμε τις εταιρείες πλοιοκτητών μέσα από ένα πιο σαφές νομοθετικό πλαίσιο θα ήταν σκόπιμο, δεδομένης της άποψης ότι  η Ελλάδα παρουσιάζει μια αδικαιολόγητα μπερδεμένη κατάσταση, με πιθανές παγίδες και γραφειοκρατικές περιπλοκές. Η Ελλάδα είχε ήδη καθυστερήσει πολύ στο να επικοινωνήσει με σαφήνεια την νέα πολιτική της στην βιομηχανία της κρουαζιέρας.Kαι αυτό μπορεί να γίνει μέσα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του ΕΟΤ, του οποίου υποστηρίζουμε την τεχνογνωσία  και την ύπαρξη και μέσα στα πλαίσια του Υπουργείου Ναυτιλίας.  Ήδη, το πράσινο φως δίνει ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας σε όσα κρουαζιερόπλοια με τρίτες σημαίες επιθυμούν να παραλαμβάνουν επιβάτες από ελληνικά λιμάνια για κυκλικά ταξίδια, ακόμα και αν τα πλοία έχουν άλλο λιμάνι αφετηρίας- το περίφημο home port .

2.Έργα υποδομών: το λιμάνι του Κατάκωλου είναι περιορισμένης χωρητικότητας τόσο σε αριθμό πλοίων όσο και σε εγκαταστάσεις επιβατών, πάντα λαμβάνοντας υπόψη τα μεγέθη των σημερινών πλοίων. Παρά τις προσπάθειες βελτίωσης, οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις αδυνατούν να ανταποκριθούν στον όγκο της κίνησης η και κυρίως στην ενδεχόμενη αύξηση της κίνησης.

Η ανάπτυξη των χερσαίων υποδομών σε σχέση με την ήπια περιβαλλοντική ανάπτυξη με παράλληλη βελτίωση των υπαρχουσών, είναι καθοριστικής σημασίας για τον επιβάτη ώστε το Κατάκωλο να γίνει κόμβος για τα σημερινά μεγάλα κρουαζιερόπλοια.

Ενδεικτικά εμείς προτείνουμε : λειτουργικές λιμενικές υποδομές με αίθουσες υποδοχής , εστιατόρια, καταστήματα, παροχές τουριστικών πληροφοριών, συστήματα ασφαλείας και ελέγχων χωρίς καθυστερήσεις και ταλαιπωρίες και στελέχωση των υπηρεσιών με κατάλληλο προσωπικό κι εδώ μπορούμε να υπογραμμίσουμε την αναγκαιότητα της εκπαίδευσης του προσωπικού.

Επίσης στα έργα υποδομών δεν αρκούν τα έργα του λιμανιού αλλά πρέπει να ενσωματώσουμε και την δημιουργία και περιφερειακών υποδομών όπως δρόμοι , παραλίες, ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ και βεβαίως την κατασκευή της Ολυμπίας Οδού.

3.Προβολή: εμείς πιστεύουμε ότι χρειάζεται  οργανωμένη, συστηματική  στοχευμένη και διαρκής προβολή της κρουαζιέρας  στο Κατάκωλο και εν γένει στην Ελλάδα και σε συνεργασία με τον Δημόσιο φορέα και με το ΥΠΟΤ είναι αναγκαία η διαμόρφωση στρατηγικού σχεδίου που θα αναδεικνύει τα πλεονεκτήματα του λιμανιού με στόχο να αυξάνεται ο αριθμός κρουαζιερόπλοιων  που θα προσεγγίζουν το λιμάνι. Έστω και σε εποχές οικονομικής δυσπραγίας , η εξοικονόμηση κονδυλίων για την προβολή είναι όρος και προϋπόθεση για την  υποστήριξη και ανάπτυξη της κρουαζιέρας.

4.Δημιουργία νέων τουριστικών προϊόντων- κίνητρα για τους επιβάτες και για τις εταιρείες πλοίων: πολλά χρόνια τώρα στους επιβάτες των πλοίων που προσεγγίζουν στο Κατάκωλο προσφέρονται οι ίδιες εκδρομές , οι εξής 3-  Αρχαία Ολυμπία κτήμα Μερκούρη και η γαστρονομική εκδρομή.

Αναζητάμε λοιπόν τη δημιουργία περισσοτέρων και εξειδικευμένων εκδρομών όπως πολιτιστικών, θρησκευτικών , εικαστικών, θαλάσσιων ,αγροτικών,  εκδρομές για αγορές((shopping), αθλητικών ,εκδρομές με οικολογικό περιεχόμενο.

Ανάμεσα  στις νέες ιδέες που θα μπορούσαμε να προτείνουμε   είναι η γνωριμία των επισκεπτών με το τοπικό στοιχείο που θα μπορούσε να ήταν μια εκδρομή σαν περίπατος στην πόλη του Πύργου.

Ως πολιτιστικό νέο προϊόν  θα μπορούσε να είναι κάποια Θεατρική παράσταση με πλούσιο περιεχόμενο από την αρχαία τραγωδία ή κωμωδία  η μια μουσική παράσταση.

Η διασύνδεση και η προώθηση της τοπικής παραγωγής  με την διοργάνωση εκθέσεων ή γιορτών που θα αφορούν τα τοπικά αγροτικά προϊόντα και με ενέργειες προώθησης των τοπικών προϊόντων με επισκέψεις δηλαδή εκδρομές στους χώρους παραγωγής.

Η δημιουργία μιας θεματικής  μορφής εκδρομής όπως πχ αναπαράσταση κάποιων αθλητικών αγώνων που θα αναφέρονται στους Ολυμπιακούς και που θα αναδεικνύουν την φιλοσοφία των αρχαίων Ολυμπιακών αγώνων και που θα συμμετέχουν οι επιβάτες.

Οικολογικές  εκδρομές: στη ΝΔ Πελοπόννησο υπάρχουν προστατευόμενα  σημεία εξαιρετικού οικολογικού ενδιαφέροντος  NATURA   που είναι και επισκέψιμα και θα μπορούσαν να προσελκύσουν επισκέπτες ειδικών ενδιαφερόντων αλλά και γενικότερα επισκέπτες πλοίων που είτε είναι επαναλαμβανόμενοι είτε θέλουν μια άλλη εκδρομή  διαφορετικού ποιοτικού και οικολογικού περιεχομένου

Εκδρομές αναψυχής και ξεκούρασης με κίνητρο τις μοναδικές θάλασσες της περιοχής.

Η Ηλεία έχει ένα μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα  που είναι αυτό της ιστορίας της και του πολιτισμού της καθώς και αυτό της φυσικής ομορφιάς της και αυτό είναι σπουδαίο κίνητρο για τον ποιοτικό τουρισμό της κρουαζιέρας και αυτό πρέπει να αναδείξουμε.

Θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε πολλά ακόμα νέα τουριστικά προϊόντα ή ακόμα και events δηλαδή ευχάριστα ξαφνιάσματα πολιτιστικού περιεχομένου, που μπορούμε να προσφέρουμε στους επιβάτες ως κίνητρο γνωριμίας,  όμως εδώ χρειάζεται η βοήθεια και των τουριστικών και των ναυτιλιακών πρακτόρων που πρέπει να επεξεργαστούν και να προτείνουν τα νέα προϊόντα  προς τους συνεργάτες των κρουαζιεροπλοίων, ώστε αυτά τα νέα προϊόντα να είναι και οικονομικά βιώσιμα.

Το σίγουρο είναι ότι δεν πρέπει να αφήνουμε να λιμνάζουν ,να παλιώνουν οι εκδρομές που πωλούνται στους επιβάτες και οφείλουμε να προηγούμεθα των αναγκών που προκύπτουν για διαφοροποίηση και εμπλουτισμό της προσφοράς.

Και  μέσα στα πλαίσια των κινήτρων ,θέλω να αναφερθώ με δύο λόγια  στο turn around που σημαίνει επιβίβαση και αποβίβαση των επιβατών που συνήθως συνδυάζεται με παραμονές σε ξενοδοχεία και περιηγήσεις πριν ή μετά την κρουαζιέρα, οπότε ενισχύουν και τον τοπικό τουρισμό αλλά και την οικονομία της περιοχής ακόμα και μέσω των πληρωμάτων των πλοίων- ΚΙ ΕΔΩ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΑΒΟΥΜΕ ΣΟΒΑΡΑ ΥΠ΄ΟΨΙΝ, ότι ναι μεν η θέση της Ελλάδας ως μεσογειακός προορισμός κρουαζιέρας είναι σημαντική, όχι όμως και ως λιμάνι εκκίνησης της κρουαζιέρας. καθώς  το ασταθές  οικονομικό  και νομικό περιβάλλον, φαίνεται ότι μπορεί να αποτελέσει «απειλή» για τις εταιρείες κρουαζιεροπλοίων. Κίνητρα λοιπόν και σ΄ αυτόν το τομέα πρέπει να δοθούν και αυτά πρέπει να είναι και οικονομικά με την έννοια ότι ο ελλιμενισμός πρέπει να παραμένει χαμηλού κόστους και νομοθετικά αλλά και κίνητρα σε σχέση  με την παροχή υπηρεσιών και προϊόντων στους επιβάτες.

Τέλος, θα ήθελα να σημειώσω ότι το θέμα των  λιμενικών τελών και ουσιαστικά  η σταθερή οικονομική πολιτική του λιμανιού είναι ένα επιπλέον κίνητρο-  γιατί διαφορετικά  με  τις ξαφνικές αλλαγές τιμολογίων οι εταιρείες πλοίων  ξαφνιάζονται και επιβαρύνονται  αφού δεν έχουν προλάβει να τις εντάξουν στην τιμολογιακή τους πολιτική.

5.Παροχή Υπηρεσιών: πέρα από τον επαγγελματισμό την ευγένεια, το χαμόγελο που αν και αυτονόητα πολλές φορές δεν αξιολογούνται ως τέτοια, αλλά αντίθετα συμπεριφερόμαστε λες και οι τουρίστες μας κάνουν χάρη που έρχονται στη Ελλάδα, οφείλουμε σε εμάς τους ίδιους αλλά και στους επισκέπτες μας την άψογη εμφάνιση των χώρων που επισκέπτονται, την καθαριότητα την ασφάλεια, την υγιεινή, και  την εντιμότητα στις συναλλαγές μας μαζί τους.

Από την εμφάνιση του λιμανιού στο Κατάκωλο ,από την ασφαλή και εύκολη και  γρήγορη  διακίνηση των επιβατών μέσα στο χώρο του λιμανιού , από την καλή κατάσταση των υποδομών που αφορούν τα δημόσια έργα, τους δρόμους, τις θάλασσες  κλπ  από την καλή εικόνα που οφείλουμε να τους παρουσιάσουμε στην πόλη ,στον αρχαιολογικό χώρο, στους επισκέψιμους τόπους, από την ευρηματικότητα μας σε νέα τουριστικά προϊόντα από τον ΕΝ ΓΕΝΕΙ πολιτισμό μας, κρίνεται  η διάρκεια και η ανάπτυξη της κρουαζιέρας στον τόπο μας.

Και να είστε βέβαιοι ότι το παιχνίδι της κρουαζιέρας παίζεται και θα παιχτεί στις φρέσκιες ιδέες, στην σταθερότητα και την τάξη της χώρας μας, στην αξιοποίηση των λιμανιών μας και του περιβάλλοντος μας, στην ευπρόσωπη παρουσία μας  στις ανταγωνιστικές τιμές μας, αλλά στις αρμονικές συνεργασίες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Κλείνοντας θα ήθελα να σας πω ότι όλοι εμείς μαζί, οι άνθρωποι του τουρισμού της  τεχνογνωσίας αλλά και της Δημοκρατικής Αριστεράς-  που αντιλαμβανόμαστε την έννοια του Τουρισμού, της Φιλοξενίας - σαν μια γενικότερη πολιτική στάση, επιστημονικής  ανάπτυξης που εμπεριέχει την ευρεία  έννοια του πολιτισμού, ζητάμε διεκδικούμε καθημερινά  και αγωνιζόμαστε μέσα από αγκυλώσεις που κληρονομήσαμε, μέσα από την κυβερνητική πολιτική που ασκούμε, ΟΤΙ ΕΙΠΑΜΕ ΠΙΟ ΠΑΝΩ ΝΑ ΤΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΟΥΜΕ - με στόχο το μεγαλύτερο όφελος για την ανάπτυξη και για την κοινωνία όλων των πολιτών  της χώρας μας!

Μώρου Ισμήνη

Υπεύθυνη Συντονισμού Τομέα Τουρισμού ΔΗΜΑΡ

Μέλος Επιτροπής ΥΠΟΤ για την τουριστική Εκπαίδευση

Μέλος ΝΕ ΔΗΜΑΡ Κέρκυρας